در چند ماه گذشته که بدلیل کاهش مصرف جهانی نفت بدنبال بحران اقتصادی جهان، قیمت نفت رو به کاهش گذاشته است، تمایل طرف‏های غربی برای نشستن سر میز مذاکره با ایران نیز کاهش یافته است. با ادامه این روند اکنون در گوشه و کنار می‏شنویم که کارت‏های غرب در مناقشه هسته‏ای با خوش‏بینی تازه‏ای دوباره مورد بررسی قرار می‏گیرد و مخصوصا اکنون دوباره تمایلی جدی برای اعمال تحریم‏های اقتصادی پدید آمده است چرا که گمان می‏رود پایین آمدن قیمت نفت ایران را از لحاظ اقتصادی آسیب‏پذیر کرده است. هشدار رییس جمهور درباره اینکه مملکت را بدون نفت هم اداره می‏کنیم تلاش داشت این خوش‏بینی غربی‏ها را کمرنگ کند که البته از طرف برخی جریانات داخلی با سوءتعبیری کاملا ضدملی مواجه شد.

اگر چه کارت‏های برنده ایران بسیار فراتر از صرفا قیمت بالای نفت بوده است اما واقعیت این است که غرب توان تاثیرگذاری زیادی در قیمت نفت ندارد که اگر داشت آن روزها که قیمت سر به فلک می‏کشید کاری صورت می‏داد. طرف‏های غربی خصوصا آمریکا و انگلیس و صهیونیسم بین‏الملل، عموما بدست کارتل‏های بزرگ نفتی اداره می‏شوند و بنابراین حتی اگر هم در گوشه‏ای از سیستم سیاسی کسی در تخیل خود بفکر کاهش قیمت نفت باشد هرگز چنین چیزی تبدیل به یک سیاست کلی قدرت‏ها نخواهد شد. سودآوری کمپانی‏های نفتی منوط به قیمت بالا یا دست‏کم متوسط نفت است و در این میان تنها کسی که از قیمت‏های بالای نفت ضرر می‏کند مردم اسرافکار این کشورها هستند، بنابراین انتظار اینکه لابی‏های نفتی اجازه چنین سیاستگزاری‏هایی را بدهند کاملا بی‏جاست. چنین کاری تا جایی که من بخاطر می‏آورم تنها در یک مورد انجام شده است و آن هم در سال‏های پایانی جنگ تحمیلی بود. با همکاری عربستان تولید نفت آنقدر افزایش یافت و قیمت آنقدر پایین آمد که ایران برای تامین ارز مورد نیاز خود دچار مشکل شد. شاید این موضوع یکی از دلایل پذیرش قطعنامه 598 نیز بود. اما امروزه چندان امیدی نباید به شیوخ عرب داشته باشند. در روزگار گذشته دو بازار مستقل نفت وجود داشت:‏ 1- کشورهای بلوک شرق که عمدتا از نفت تولیدی شوروی به بهای اندک و در ازای وابستگی به اردوگاه کمونیستی بهره‏مند می‏شدند و 2- بقیه جهان که تابع مکانیسم عرضه و تقاضا برای تعیین قیمت نفت بودند. اگرچه همواره عربستان بزرگترین تولید کننده نفت لقب می‏گرفت اما در حقیقت این شوروی سابق بود که اگر چه خارج از بازار تولید می‏کرد اما تولیدی فراتر از عربستان داشت. بنابراین امکان داشت بدون اینکه بازار بلوک شرق تحت تاثیر قرار بگیرد، با هماهنگی عربستان قیمت‏ها را بالا و پایین برد. اما پس از پایان جنگ سرد بازارها یکی شدند. بنابراین اگر آمریکا و عربستان روزی تصمیم بگیرند بطور آگاهانه و عمدی قیمت را پایین نگهدارند با عکس‏العمل یکی از بزرگترین تولید کنندگان نفت یعنی روسیه و حتی جمهوری‏های تازه استقلال یافته مواجه خواهند شد. و این چیزی است که این روزها در همکاری روسیه با اوپک برای کاهش تولید شاهد آن هستیم. کارت نفت سوخته است و روسیه منافعش مخصوصا در این اوضاع مالی ایجاب می‏کند که در کنار ایران باشد نه در برابر آن.